Di tích đền chùa Mạc Động được xây dựng từ năm 981, thế kỷ X, trải qua những biến cố thăng trầm của lịch sử, chịu sự khắc nghiệt của thiên nhiên, nhưng di tích vẫn tồn tại theo thời gian và được nhân dân làng Mạc Động trân trọng và giữ gìn, tôn tạo và bảo tồn.

Cụm di tích tên gọi được thống nhất sử dụng trong hồ sơ khoa học : Đền – chùa Mạc Động, xã Liên Mạc, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương.

Chùa có tên chữ : Bồng Sơn tự (chùa Bồng Sơn)

Năm 1945, chùa Mạc Động là nơi phát chẩn cứu đói cho dân nghèo.

Trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 – 1954), đền – chùa Mạc Động là nơi tổ chức các lớp bình dân học vụ; nơi hoạt động cách mạng của dân quân, du kích địa phương. Trong 2 năm 1948, 1949 chùa còn là địa điểm giam tù chính trị trong 100 ngày của Quân khu III; trụ sở làm việc của Ủy ban kháng chiến huyện Thanh Hà, Ủy ban kháng chiến xã Cẩm Chế; cơ sở dệt chiếu phục vụ chiến trường của tổ chức công đoàn huyện Thanh Hà. Đặc biệt, năm 1951, đơn vị bộ đội Bắc Hà (huyện Thanh Hà) và dân quân du kích địa phương đã trưng dụng một số đồ thờ tự ( câu đối, đại tự…) của đền làm hầm bí mật dưới nền tòa hậu cung, thoát khỏi các trận càn quét vây bắt của địch.

Từ năm 1959 – 1960, đền Mạc Động là trường học cấp I (nay là trường THCS) xã Liên Mạc.

Đền Mạc Động thờ Ngọc Hoàng đệ tam tử, tên Chàng Vàng, hiệu Đỗ Lô Thạch Thần (nhân dân địa phương thường gọi là Thạch Lỗ đệ tam tử Chàng vàng đại vương) ( là thiên thần), có công “âm phù” giúp vua Lê Đại Hành đánh giặc Tống và vua Lê Đại Hành (là nhân thần), người tài đức vẹn toàn, thống nhất giang sơn xây dựng nền tự chủ và bảo vệ chủ quyền quốc gia Đại Cồ Việt ( thế kỷ X)

Từ năm 1961, đền Mạc Động còn phối thờ hai vị thần, hiệu là Linh Thông Quảng Huệ Cư sĩ Đại Vương và Đô thiên Đại sỹ Đại vương(là nhân thần). Đây là hai vị thần nguyên được thờ tại đình Đoàn, các đền Mạc Động khoảng 200 mét về hướng tây Nam. Năm 1960, thực hiện chủ trương “bài trừ mê tín dị đoan”, ngôi đình bị hạ giải hoàn toàn lấy nguyên vật liệu xây dựng các công trình phúc lợi (đất đình nay là đất ở của dân). Tượng thờ, sắc phong 2 vị được đưa về đền thờ tự tử đó đến nay.

Chùa Mạc Động thờ phật theo thiền phái đại thừa, một thiền phái phổ biến tại miền Bắc việt Nam. Ngoài thờ phật chùa còn thờ Sư tổ Non Đông – một cao Tăng thời Trần ( 1225 – 1400).

Căn cứ vào giá trị của di tích, căn cứ vào nguyện vọng của chính quyền địa phương và nhân dân địa phương. Căn cứ vào quy chế xếp hạng di tích đề nghị UBND tỉnh Hải Dương ra quyết định xếp hạng di tích Đền – chùa Mạc Động là di tích lịch sử cấp tỉnh năm 2019. Do dịch bệnh Covid 19 nên việc tổ chức lễ đón bằng chưa tổ chức được.

- Thực hiện QĐ số 4484 ngày 23/12/2019 của UBND tỉnh Hải Dương về việc công nhận xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa – đền chùa Mạc Động, xã Liên Mạc, sự hướng dẫn của phòng văn hóa thông tin huyện Thanh Hà, Đảng ủy – HĐND – UBND xã Liên Mạc thống nhất thành lập Ban tổ chức lễ đón bằng xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh Đền – chùa Mạc Động ích lịch sử văn hóa cấp tỉnh Đền – Chùa Mạc Động tổ chức vào ngày 28/04/2023.

Trong sự nghiệp đổi mới,công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ, chính quyền, nhân dân xã Liên Mạc đã không ngừng phát huy tinh thần yêu nước, truyền thống văn hóa và cách mạng, bảo tồn và phát huy giá trị của di tích lịch sử. Lễ hội cụm di tích đền - chùa Mạc Động được tổ chức hàng năm là sự khẳng định và tiếp nối việc bảo tồn, phát huy nét văn hóa đặc sắc thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ người trồng cây, chính vì vậy mà Ngôi chùa vẫn tiếp tục giữ vai trò truyền thống là chỗ dựa tinh thần, lòng tin tâm linh của quần chúng.

Việc công nhận cụm di tích Đền – Chùa Mạc Động là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh là nguồn cổ vũ, động viên Đảng bộ, chính quyền, nhân dân xã Liên Mạc quyết tâm hơn nữa, hoàn thành tốt nhiệm vụ: Bảo tồn và phát triển cụm di tích